Các công dụng cây bồ kết mà bạn không ngờ đến

Cây bồ kết, một loài thực vật thường được biết đến với lợi ích hoàn hảo mang lại mái tóc bóng mượt, dày dặn. Tuy nhiên, ít ai biết rằng bồ kết còn mang trong mình những công dụng kỳ diệu mà chúng ta thường bỏ qua. Đã đến lúc cùng nhìn lại và khám phá những ẩn sâu trong loài cây này, những ứng dụng mà bạn chưa từng ngờ đến. 

Theo dõi bài viết dưới đây của Cỏ bạn nhé!

Đặc điểm cây bồ kết 

Bồ kết tiếng anh là gì? Cây bồ kết còn được biết đến với các tên gọi khác như chùm kết, tạo giác, trư nha tạo giác, có tên khoa học là Fructus Gleditschiae, thuộc họ Vang (Caesalpiniaceae). Nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cây bồ kết rừng, dưới đây sẽ là những thông tin cơ bản:

Mô tả cây 

Hệ rễ: Cây bồ kết có hệ rễ cọc phát triển mạnh và ăn sâu từ 3-5m, thành nhiều nhánh nhỏ. Cây phát triển tốt ở điều kiện đất ẩm và giàu dinh dưỡng.

Thân: Đây là một loại cây gỗ lớn, cao khoảng 5 - 7 mét. Thân thẳng, vỏ nhẵn và gai to, cứng.

Lá: Lá bồ kết mọc kép, mọc đơn lẻ xen kẽ. Mép lá có răng cưa nhỏ, lá kèm nhỏ và rụng sớm. Cây thường rụng lá vào mùa đông và lá non mọc lại vào cuối mùa xuân của năm sau.

Hoa: Cụm hoa mọc thành chùm nằm ở ngoài kẽ lá, dài khoảng 10 - 15 cm. Hoa màu trắng, tụ họp 2 - 7 hoa trên những cành ngắn, dài hình ống. Cây tạo giác nở hoa từ tháng 5 - 7 theo lịch dương.

Quả: Quả của cây trư giác là quả đậu, dài khoảng 10 - 12 cm, rộng 1,5 - 2 cm, thẳng hoặc hơi cong. Khi quả còn tươi, bề ngoài có một lớp phấn màu lam. Khi quả chín, màu vàng nâu, lâu ngày sẽ chuyển sang màu đen. Để trả lời cho thắc mắc cây bồ kết trồng bao lâu có trái thì Cỏ xin giải đáp đến bạn là cây trồng từ 4 năm trở đi là có thể kết trái rồi nha.

Sinh thái

Đất: Cây chùm kết không kén chọn đất, nhưng để đảm bảo sự phát triển mạnh mẽ, cây thích trồng ở vùng đất thịt nhẹ, đất cát pha, đất phù sa hoặc đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, có khả năng thoát nước tốt.

Nước: Cây tạo giác cần nhiều nước để phát triển tốt, tuy nhiên, chúng có khả năng chịu hạn và không chịu nước ngập. Để đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển tốt nhất, cần cung cấp nước thường xuyên cho cây. 

Ánh sáng: Cây bồ kết yêu ánh sáng. Đặc biệt, trong giai đoạn con ươm, cần ánh sáng tán xạ. Khi cây đạt chiều cao từ 20 - 25 cm, nên chuyển cây ra nơi có ánh sáng trực tiếp để đảm bảo sự phát triển tốt.

Phân bố

Cây bồ kết có phân bố rộng rãi trên các vùng Bắc Mỹ và Châu Á, bao gồm Nam Trung Hoa và Bắc Việt Nam. Ở Việt Nam, cây bồ kết chủ yếu được trồng ở vùng Trung Du và Đồng Bằng. Ngoài ra, cây chùm kết cũng mọc hoang dại tại nhiều vùng khắp nước ta. Đặc biệt, đảo Cát Bà (Hải Phòng) được biết đến với việc có tới 40.000 cây chùm kết, mang lại lượng sản phẩm lên đến 40 tấn quả mỗi năm.

Các thành phần của cây bồ kết có thể sử dụng được

Không phải tự nhiên mà giá chùm kết lại cao, bởi lẽ từng thành phẩm của nó đều mang đến những lợi ích tuyệt vời trong cuộc sống.

Quả Bồ kết

Trái bồ kết có tác dụng gì? Thực tế là nó có rất nhiều công dụng! Thành phẩm được sử dụng chính là quả của cây chùm kết sau khi chín khô. Để sử dụng, cần loại bỏ hạt bên trong. Quả tạo giác có thể được sử dụng sống hoặc được tẩm nước để làm mềm, sau đó có thể sấy khô. Một ứng dụng khác của quả bồ kết là đốt nó để tạo thành than hoặc nghiền thành bột.

Hạt bồ kết

Hạt chùm kết được lấy từ quả chùm kết chín sau khi đã phơi hay sấy khô. Hạt này thường được sử dụng để chế biến thành các loại sản phẩm khác.

Theo đông y, hạt trư nha tạo giác có vị cay, tính ôn và không độc. Nó có tác dụng thông đại tiện, bí kết đồng thời chữa mụn nhọt.

Gai bồ kết

Gai chùm kết sẽ được hái từ thân của cây chùm kết, sau đó được phơi hay sấy khô hoặc thái mỏng trước khi phơi hoặc sấy khô. Gai chùm kết chứa nhiều hoạt chất có khả năng kháng khuẩn và chống nấm. Nước sắc từ gai bồ kết có khả năng ức chế sự phát triển của tụ cầu vàng, hoặc một số loại vi khuẩn khác.

Cây bồ kết có tác dụng gì?  

Chắc hẳn bạn đang rất nóng lòng muốn biết tác dụng của bồ kết phổ biến hiện nay là gì? Sẽ không để bạn chờ lâu, dưới đây chính là công dụng của bồ kết khiến chúng được ưa chuộng và có giá thành tương đối cao đến vậy:

Duy trì mái tóc mềm mại giúp tóc chắc khỏe

Các nghiên cứu gần đây đã giúp tiết lộ rằng quả chùm kết chứa thành phần quan trọng như saponaretin và flavonozit có khả năng cân bằng hoạt động của tuyến bã nhờn trên da đầu. Chính thông qua việc duy trì sự cân bằng này, tạo giác giúp giảm nguy cơ tóc gãy và rụng, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi của nang tóc.

Ngoài ra, loại quả này còn chứa canxi, protein và các khoáng chất vi lượng, tạo ra một nguồn dưỡng chất dồi dào cho chân tóc. Điều này đảm bảo cho việc duy trì mái tóc luôn mượt mà và giảm thiểu tình trạng tóc bị rụng một cách đáng kể. 

Hỗ trợ điều trị các bệnh lý về da đầu

Những hợp chất có trong tạo giác đóng góp vào việc loại bỏ vảy gàu và khôi phục màng bảo vệ tự nhiên của tóc. Đồng thời, chúng còn có khả năng làm ổn định việc tiết dầu, giúp cân bằng hoạt động của tuyến dầu trên da đầu hiệu quả.

Ngăn ngừa rụng tóc

Hiện tượng rụng tóc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ căng thẳng, stress, tuổi cao, cho đến phụ nữ mang thai và sau sinh. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng quả chùm kết chứa flavonoid - loại hoạt chất có khả năng chống oxy hóa, có thể giúp phục hồi nang tóc bị thoái hóa và kích thích sự phát triển của sợi tóc mới.

Ngoài ra, hoạt chất chống oxy hóa có trong quả bồ kết cũng có khả năng ức chế gốc tự do - nguyên nhân chính dẫn đến sự thoái hóa của nang tóc và tình trạng hói đầu. Như vậy, chùm kết không chỉ có tác dụng ngăn ngừa quá trình rụng tóc mà còn giúp bảo vệ tóc khỏi những tác động có hại từ môi trường cũng như tình trạng sức khỏe.

Điều trị viêm nhiễm hô hấp

Quả trư nha tạo giác không chỉ là một loại dưỡng chất hoàn hảo cho mái tóc mà còn có tác dụng quan trọng trong việc điều trị nhiều bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp. Những bệnh như cảm lạnh, cảm cúm, viêm amidan và viêm họng do vi khuẩn hoặc virus đều có thể được ứng phó bằng cách sử dụng quả bồ kết. Các chất có trong quả chùm kết có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn, giúp làm giảm các triệu chứng viêm nhiễm và giúp hỗ trợ quá trình phục hồi của hệ hô hấp.

Một số bài thuốc điều trị

Nếu như tinh dầu bồ kết giúp chăm sóc tóc hoàn hảo vậy những bài thuốc liên quan đến cây chùm kết sẽ mang lại lợi ích gì? Hãy tham khảo thêm để cùng áp dụng nhé!

Trị các bệnh lý về da đầu

Tạo giác không chỉ là một loại thảo dược quen thuộc trong việc chăm sóc tóc mà còn mang theo nhiều lợi ích cho da đầu và mái tóc. Dưới đây là một số cách sử dụng trư nha tạo giác để giúp trị bệnh lý viêm da đầu tiết bã nhờn, nấm da đầu và đem lại tóc mạnh khỏe và mượt mà:

Nước chùm kết nấu thông thường: Dùng 2 – 3 quả khô, rang giòn và đun sôi trong nước trong 5 – 10 phút. Nước sau khi nấu có thể được sử dụng để gội đầu. Điều này giúp duy trì độ mượt và sức khỏe cho tóc.

Nước chùm kết nấu với vỏ bưởi: chùm kết và vỏ bưởi được đun sôi, rồi sử dụng nước sắc sau khi vớt bã để gội đầu giúp giảm tình trạng rụng tóc, ngừa gàu.

Nước tạo giác nấu với hương nhu: Sử dụng tạo giác và hương nhu để hỗ trợ điều trị da đầu dầu, ức chế tiết bã nhờn và kích thích mọc tóc mới. Các nguyên liệu cần được đun sôi và nước sắc sau khi vớt bã có thể dùng để gội đầu. Phương pháp này cũng có tác dụng kháng khuẩn, ức chế vi nấm và vi khuẩn gây hại cho nang tóc.

Bài thuốc trị mụn nhọt

Trong y học cổ truyền, việc sử dụng thảo dược như chùm kết để hỗ trợ việc trị mụn nhọt bọc đã được thực hiện từ lâu. Bạn cần sử dụng 5-10g gai chùm kết, đun 1 lít nước gai bồ kết với lửa vừa đến khi sắc lại còn 200ml để uống.

Ngoài ra, bạn cũng có thể phối hợp gai chùm kết với kim ngân hoa và cam thảo theo tỉ lệ 2 - 8g cho mỗi loại thảo dược. Thực hiện sắc nước từ các thảo dược này theo đúng cách trên là bạn có bài thuốc trị mụn hiệu quả rồi!

Bài thuốc trị ho có đờm

Theo thông tin từ cuốn sách "Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam" (NXB Khoa học và Kỹ thuật), quả tạo giác được miêu tả có vị cay, mặn, tính ôn, và có khả năng thông khiếu - nghĩa là giúp thông lỗ khiếu, các lỗ tự nhiên trên cơ thể. Ngoài ra, quả bồ kết còn có tác dụng kháng viêm, khử đờm, tiêu thũng và cũng được cho là có tính tiêu độc. 

Phương pháp sử dụng trư nha tạo giác cùng các thảo dược khác để trị ho được áp dụng như sau: 1g bồ kết, 1g quế chi, 4g đại táo, 2g cam thảo, 1g sinh khương, 600ml nước đem sắc còn lại khoảng 200ml. Sau đó để nguội và bạn chia thành 3 lần uống trong ngày nhé!

Sử dụng cho phụ nữ sau sinh

Đốt bồ kết có tác dụng gì với phụ nữ sau sinh mà lại trở thành bài thuốc dân gian được lưu truyền nhiều đời đến vậy? Thực tế theo quan niệm của ông bà thì đốt bồ kết giúp xua đuổi vận khí xấu làm ảnh hưởng tới em bé và mẹ. Chính vì thế nên đến nay phương pháp này vẫn được áp dụng.

Bên cạnh đó, bồ kết còn có hiệu quả tuyệt vời với phụ nữ sau sinh gặp phải vấn đề tắc tia sữa. Bạn có thể sử dụng bài thuốc: 4g nhục quế và cam thảo, 20g bồ công anh – đương quy, 10g bồ kết, 6g thán khương, 14g xuyên khung, 12g đào nhân cho vào nồi nước chừng 2 lít và nấu đến khi nước còn lại 500ml để uống mỗi ngày.

Bài thuốc trị đau răng

Đốt bồ kết có tác dụng gì? Câu trả lời là, đây chính là một cách sử dụng truyền thống của quả bồ kết trong việc điều trị các vấn đề về sâu răng và đau nhức răng. Bạn có thể thực hiện như sau: Đốt quả bồ kết và ngâm với rượu theo tỷ lệ 1:4 trong thời gian 1 ngày 1 đêm. Sau đó ngậm nước trong thời gian 10-15 phút và nhổ bỏ. Thực hiện bài thuốc này trong liên tục vài ngày để đạt được hiệu quả bạn nhé!

Bài thuốc trị viêm xoang

Bồ kết giúp trị viêm xoang được thực hiện rất đơn giản. Bạn chỉ cần sử dụng vài quả bồ kết khô và đốt lên để tạo ra khói. Sau đó hãy hít khói của quả bồ kết để giảm triệu chứng viêm xoang.

Tuy nhiên bạn cần lưu ý có những trường hợp đặc biệt không được sử dụng bồ kết. Theo lương y Hoàng Duy Tân, phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không được dùng bồ kết vì vì nó dễ gây tình trạng sinh non hoặc gây ảnh hưởng không tốt tới thai nhi.

Hy vọng với những thông tin chia sẻ về cây bồ kết được Cỏ Mềm gợi ý phía trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về loài cây này. Hiện nay nhà Cỏ đang có thảo mộc gội đầu – bồ kết túi lọc cực tiện lợi và lành tính. Bạn hãy dùng thử ngay hôm nay để cùng sở hữu mái tóc chắc khỏe và bóng mượt nhé!